کوچکترین ذره ی اتم

از مدت ها قبل ،انسان می دانست که تمام مواد از ذراتی بنیادی یا عناصر شیمیایی ساخته شده اند .ازمیان این مواد،مثلا می توان از اکسیژن و گوگرد و آهن نام برد.کوچکترین ذره آهن یک اتم آهن و کوچکترین ذره گوگرد ،مولکول گوگرد و سپس اتم گوگرد نامیده می شود.

امروزه می دانیم که می توان اتم ها را نیز به ذرات ریزتری تجزیه کنیم (برخلاف نظر دالتون) .البته باید بدانیم که اتم کوچکترین

سنگ زیر بنای یک عنصر شیمیایی است که کلیه خصوصیات شیمیایی آن عنصر را دارا بوده و درصورت تقسیم آن به اجزاءکوچکتر،تمام خواص خود را ازدست می دهد.

اندازه اتم بسیار کوچکتر از آن است که تصور می کنیم . برای آن که اندازه اتم را بتوان درک کنیم به این مثال ساده دفت کنیم،

تمام انسانهای روی زمین تقریبا 6 میلیارد نفر هستند ، اگراین تعداد اتم مانند یک زنجیر دست به دست هم بدهند ، طول این زنجیر

تقریبا 50 سانتی متر خواهد شد.قطر یک اتم تقریبا یک میلیاردم سانتی متر است.اتم ها به هم متصل شده و ذره بزرگتری به نام مولکول را می سازند.مولکولها بیشترین ذرات سازنده مواد اطراف ما می باشند

خوب ،آیا ما در دنیا ذراتی کوچکتر از اتم نیز داریم؟ جواب بلی است چراکه دانشمندان باآزمایشهای مختلف (توسط رادرفورد1908) توانستند به وجود ذرات سازنده اتم پی ببرند .همان طور که در کتابها خوانده اید می دانید که اتم از ذراتی به نام الکترون ، پروتون و نوترون ساخته شده است.الکترون ها مانند سیاراتی بسیار کوچک به دور هسته اتم در حال چرخشند.و پروتون و نوترون ها نیز در کنار هم درون هسته جا گرفته اند.(به ذرات درون هسته  نوکلئون گفته می شود ) الکترون ها ذراتی بسیار کوچک (2000برابر کوچکتر از پروتونها)که با انرژی های مختلفی که دارند در مدار های خاصی و در فاصله های متفاوتی به دور هسته در حال گردش اند.الکترونها با گرفتن یا از دست دادن انرژی در بین مدارها جابجا می شوند ، با گرفتن انرژی به مدار بالاتر و با از دست دادن انرژی به مدار پایین تر منتقل می شود .الکترونها دارای بار منفی می باشند که در صورت کم یا زیاد شدن تعداد آنها، اتم داری بار مثبت یا منفی می شود.

اما ذرات هسته .پروتونها ونوترونها تقریبا هم اندازه و هم جرم می باشند (البته نوترون مقداری سنگین تر از پروتون است)که با هم جرم کل اتم را می سازند (حجم اتم را الکترون ها می سازند) و با کم و زیاد شدن اتم سبکتر و یا سنگین تر می شود.

تعدادپروتون ها ی یک هسته مشخص می کند که این هسته به کدام عنصر شیمیایی تعلق دارد مثلا هیدروژن یک و کربن 6 پروتون درون هسته های خود دارند.پس تعدادپروتون ها در یک اتم ثابت می باشد و با تغییر تعداد آنها اتم کاملاٌ به اتم دیگر تبدیل می شود.اما تعدادنوترون ها در هسته متغییر هستند، می توان تصور کرد که در گاز هیدروژن سه نوع اتم هیدروژن با جرم های متفاوت وجود دارد که آن هم به خاطر تعدادنوترون ها می باشد. در یکی نوترون وجود ندارد و در دومی یک نوترون و در سومی دو نوترون وجود دارد . با این اتمها که خواص شیمایی یکسان دارند اما جرم های متفاوت ، ایزوتوپ گویند.ذرات هسته یعنی پروتون ها دارای بار مثبت و نوترونها ذراتی بدون بار هستند.

نکلئونها در هسته اتم درکنار هم قرار گرفته اند، اگر تعداد نوترونها کم یا زیاد شود اتم دچار اختلال شده و به هسته های سبکتر تجزیه می شود .و از این طریق اشعه های به نام آلفا (هسته های هلیوم)--- بتا(الکترونها)--- و گاما(فوتونها) از اتم خارج می شوند.که این اشعه ها بسیار خطرناک می باشند وآسیبهای شدیدی به موجودات زنده وارد می کنند.